Historia piłki nożnej w Sokołowie

TG Sokół, TKM, Zorza, Strzelec. Pod takimi szyldami budował się sokołowski futbol. Wszystko jednak rozpoczyna się we Lwowie, który był nie tylko jednym z głównych centrów “polskości” w czasach monarchii Austro-Węgier, ale też kolebką polskiego sportu. Poczytajcie o tym jak rozpoczęła się historia piłki nożnej w Sokołowie.

Lwowskie korzenie sokołowskiego Towarzystwa

W kalendarzu widnieje data 14 lipca 1894. Kilka miesięcy później w Sokołowie formuje się Towarzystwo Gimnastyczne Sokół. Tymczasem we Lwowie rozegrany zostaje, uznawany za pierwszy na ziemiach polskich mecz piłkarski pomiędzy miejscowym Sokołem i jego imiennikiem z Krakowa. I choć było to tylko spotkanie pokazowe i trwało zaledwie sześć minut to trwale zapisało się do historii. Wtedy chyba nikt nie przypuszczał jak popularny stanie się wkrótce futbol.

Z początku nowa dyscyplina była domeną wyłącznie IV lwowskiego Gimnazjum. Wszystko zmieniło się w 1899, gdy do Miasta Lwa trafia przetłumaczona na polski publikacja przepisów gry w piłkę nożną. Od tego momentu staje się coraz bardziej popularna wśród młodzieży. Kilka lat później, w 1903 roku powstaje Lechia – najstarszy polski klub piłkarski, jako Kółko Footbalistów Towarzystwa Gimnastycznego Sokół we Lwowie. W tym samym roku założono też inny klub – Czarni, przez dłuższy czas uznawany przez historyków za pierwszy we Lwowie. Jednak największe sukcesy odnosiła Pogoń. Założona na wiosnę 1904 roku przy wcześniej wspomnianym IV Gimnazjum.

Przedwojenna drużyna piłkarska TG Sokół Sokołów Małopolski (1923 rok)

Sokołowskie pierwsze lato z Futbolem

I ze Lwowa futbol przywędrował do Sokołowa. A miało to miejsce podczas wakacji 1912 roku, gdy kształcący się we na lwowskiej uczelni Józef Woś demonstrował i objaśniał sokołowskiej młodzieży zasady gry w piłkę nożną. Wśród pionierów sokołowskiej piłki można wyróżnić (oprócz Józefa Wosia) m.in. Karola Pielę, Tadeusza Niedzichę czy Franciszka Smolaka. Z początku grano w prymitywnych warunkach, a wkrótce potem tworzono pierwsze “dzikie drużyny”. Dzięki czemu nowy sport stał się stałym punktem “programu” przy spędzaniu wolnego czasu przez młodych Sokołowian.

Sokołowska reprezentacja w meczach o stawkę

Pierwsze oficjalne mecze piłkarskie z udziałem sokołowskich piłkarzy odbyły się w 1919 roku, a regularnie rywalami Sokoła były drużyny z Rzeszowa, Niska, Głogowa, Rudnika i Leżajska. Ze względu na szczątkowe informacje o międzywojennych rozgrywkach na niższych szczeblach nie wiemy na jakim poziomie rozgrywkowym mogli występować gracze Sokoła.  Jeśli brali udział w meczach mistrzowskich – musiała być to Klasa B lub C. Wiemy natomiast, że TGS podlegał w tym czasie pod lwowski Związek Okręgowy Piłki Nożnej. Aż do wybuchu II wojny światowej.

Przedwojenna drużyna piłkarska TG Sokół Sokołów w 1931 roku

Budowa sokolego Gniazda

Na początku mecze piłkarskie w roli gospodarza rozgrywano na Błoniach pod Turzą. Uległo to zmianie po I wojnie światowej, gdy Towarzystwo Gimnastyczne zakupiło parcelę u wylotu ul. Raniżowskiej (obecnie Podstawskiego). To na niej powstał duży stadion sportowy, oddany do użytku na początku lat 20-tych XX wieku. Oprócz meczów piłkarskich sokołowski stadion był miejscem rozgrywek siatkarskich, lekkoatletycznych i ćwiczeń gimnastycznych. Istniała również Sekcja Akrobatyki Sportowej i coraz bardziej popularna stała się gra w koszykówkę. Ale nie poskutkowało to stworzeniem osobnej sekcji. Sam stadion stoi w tym miejscu po dzień dzisiejszy. Więcej o naszym stadionie możesz przeczytać w osobnym artykule.

Trudna logistyka, ciężkie początki

Jeśli chodzi o mecze wyjazdowe to, według relacji Tadeusza Pasierba, dojazdy na mecze były w tym czasie dość uciążliwe i czasochłonne, a najczęściej odbywały się przy pomocy furmanek, a czasem – nawet pieszo. Co nie przeszkodziło w rozegraniu kolejnych spotkań.

Drużyna TG Sokół Sokołów Małopolski po jednym z meczów z 1936 roku

Historia piłki nożnej w Sokołowie? Nie tylko TGS

Sokół w międzywojniu nie był jedyną drużyną piłkarską na mapie Sokołowa, choć był na tym polu najbardziej aktywny. W 1923 powstał Klub Młodzieżowy Zorza, a przynajmniej od 1926 roku istniał TKM (Towarzystwo Kształcącej się Młodzieży) i Strzelec. Nic nie wiadomo natomiast o ewentualnej drużynie sokołowskich Żydów. Ci posiadali własne kluby w Rzeszowie (Bar-Kochba), Dębicy (Bar-Kochba) czy Przemyślu (Hagibor).

Drużyna piłkarska TG Sokół (1927-1930): Karol Gabriel (bramkarz), Czesław Cieślik, Władysław Kisiel, Bolesław Łuszczki, Stanisław Łuszczki, Władysław Mazgaj, Andrzej Piela, Jakub Piela, Franciszek Sidor, Jakub Sidor, Marian Śmietana, Antoni Tarsa, Paweł Walicki.

Oprócz wymienionych wyżej zawodników podczas dwudziestolecia międzywojennego wśród piłkarzy TG Sokół wymienia się też Władysława Bełza, Mariana Jabłońskiego i Władysława Stąpora, w tym czasie mocno zaangażowanych w rozwój Sekcji Piłki Nożnej.

Już w latach 30-tych Sokół grywał m.in. z Resovią (1932), która zwyciężyła w Sokołowie 5:2 (3:1). Innym znanym wynikiem jest wygrana z łańcucką Rezerwą 3:1 (1937). Trzon drużyny stanowili przez lata sokołowscy rzemieślnicy, a wśród nich można było znaleźć szewców, stolarzy, kowali. Wśród trenujących byli też kupcy i urzędnicy. Najwięcej imprez piłkarskich na terenie Sokołowa odbywało się w lipcu i sierpniu, gdy po powrocie ze szkół podczas wakacji sporą aktywność wykazywali uczniowie i studenci.

Co by było gdyby..

W 1938 roku z Okręgu Lwowskiego zostaje wydzielony Rzeszowski podokręg Związku Piłki Nożnej. Przy jego formowaniu (obok kilkunastu innych klubów) brał udział TG Sokół z Sokołowa. Wraz z wybuchem II wojny w 1939 roku zamyka się pewien rozdział w historii Sokołowa i sokołowskiego sportu.

Wrzesień 1939 roku zamknął trwającą kilka dziesiątków lat działalność Towarzystwa Gimnastycznego “Sokół” mającą na celu szerzenie w naszym miasteczku kultury fizycznej. Tragiczne dni II wojny światowej i następująca okupacja kraju spowodowały zniszczenie całego dorobku. Przepadł sprzęt, zniszczone zostało boisko, zginęły nagrody, dyplomy i pamiątki. Klub przestał istnieć.

Józef Chorzępa (Dzieje klubu sportowego Sokołowianka w latach 1894-1979)

Dziś możemy już tylko gdybać jak wyglądałaby historia TG Sokół Sokołów Małopolski gdyby nie wybuch II wojny!

To już koniec artykułu „Historia piłki nożnej w Sokołowie”. Jeśli masz dane/fotografie/historie z tamtego okresu, które mogłyby wzbogacić naszą stronę i wpisy, prosimy o kontakt tgsokol1904@gmail.com lub w komentarzu pod materiałem. Dziękujemy!

Źródła:

– Józef Chorzępa “Dzieje klubu sportowego Sokołowianka w latach 1894-1979”
– Bartosz Walicki, Leszek Walicki “W biało-niebieskich barwach. Towarzystwo Gimnastyczne Sokół w Sokołowie Małopolskim i jego dziedzictwo 1894-2004”